mapa europy przed i wojną światową
Praca z mapą. Mściciel. Alegoryczna mapa wojny 1877 r. – plik pdf | plik docx Praca z mapą. Europa przed I wojną światową – plik pdf | plik docx Praca z mapą. Wojny bałkańskie – plik pdf | plik docx Praca z tekstem. Porozumienie i Deklaracja z Schönbrunn – plik pdf | plik docx Praca z tekstem. Akt trójprzymierza – plik pdf
Transkrypcja filmu videoWielu ludzi, w tym ja, uważa studiowanie historii I wojny światowej za czasem nieco mylące i niezrozumiałe. Myślę, że powodem tego jest fakt, że świat przez I wojną światową bardzo się różnił od obecnego. Co pewnego stopnia, nasz świat został w dużym stopniu ukształtowany przez I wojnę światową, a potem przez II wojnę światową. I abyście mieli pojęcie jak wygląda nasz współczesny świat, a zwłaszcza współczesna Europa, pokazuję wam jej mapę. Interesującą rzeczą w tej mapie jest to, że nie jest to tradycyjna mapa, gdzie zwykle widać granice państw, to są granice państw, te szare linie, pokazują one gdzie kończy się Francja, i gdzie zaczyna się Szwajcaria, Niemcy czy Włochy. Ale przede wszystkim widzimy tutaj, gdzie mówi się poszczególnymi językami. Więc ta mapa odpowiada na takie pytania, jak "Gdzie ludzie mówią po francusku?" "Gdzie ludzie mówią po niemiecku?" Zauważcie, że w większej części Europy jej obecne, współczesne granice pokrywają się z tym, gdzie używa się danych języków. Jest kilka obszarów, gdzie nie mamy tego połączenia, na przykład z katalońskim i hiszpańskim, i właściwie prowadzi to do pewnych problemów. Ale w większości współczesnej Europy granice państw i granice językowe, albo granice narodowe, się pokrywają. Jeśli cofniemy się do świata I wojny światowej, to wyglądało to zupełnie inaczej. Niektóre granice rozpoznajemy. Rozpoznajemy Zjednoczone Królestwo. Irlandia od tamtego czasu została odłączona, ale nie różni się ono tak bardzo od obecnego Zjednoczonego Królestwa Hiszpania też się za bardzo nie różni, Francja też nie. Włochy też się nie różnią, ale Niemcy różnią się bardzo. Jeśli spojrzymy na Cesarstwo Niemieckie na początku I wojny światowej albo na początku XX wieku, około 1914 roku, pomiędzy nimi i Imperium Rosyjskim znajduje się wiele grup językowych, dokładnie tutaj, które teraz mają swoje niezależne państwa. Inną rzeczą, którą możecie zauważyć, jest to wielkie państwo zwane Austro-Węgrami, albo często nazywane Imperium Austro-Węgierskim. I ludzie mówią "Znam kilka narodowości, które mają w nazwie słowa Austia i Węgry, ale nie wiem, co to jest te Imperium Austro-Węgierskie." I interesujące jest to, że to naprawdę było imperium. Próbowało zebrać razem te wszystkie narody, które mówiły różnymi językami i składały się z różnych grup etnicznych. To powiększenie Imperium Austro-Węgierskiego przed I wojną światową. I jest ono chyba najważniejszym czynnikiem do zrozumienia tego, jak zaczęła się I wojna światowa. Ponieważ przed I wojną światową, w 1908 roku, Austro-Węgry oficjalnie zaanektowały Bośnię i Hercegowinę. I to kolejna myląca rzecz dla wielu z nas, bo jest to jeden kraj. Nazywa się Bośnia i Hercegowina. Sądzę, że dla Austro-Węgrów to był po prostu region, który zaanektowali. I interesujące jest to, że jeśli popatrzymy na mapę językową, to widzimy, że ten cały region posługuje się dialektami serbskiego, chorwackiego i bośniackiego. Są one mocno połączone językowo i etnicznie. Więc ten cały region tutaj jest językowo i etnicznie powiązany. Możemy zauważyć, że to pragnienie złączenia ludzi z podobnymi etnicznymi i językowymi podłożami doprowadziło do wielu zdarzeń mających miejsce podczas I wojny światowej - albo przynajmniej były iskrą zapalającą beczkę z prochem, którą była I wojna światowa. Inną rzeczą, która się różniła, albo innym państwem czy narodem albo imperium, które obecnie nie jest nam za bardzo znane, jest Imperium Osmańskie. Więc jeśli spojrzymy na wpółczesną mapę, widzimy Turcję, położoną na Półwyspie Anatolijskim. Tutaj jest Turcja. Współczesna Turcja. Ale przed I wojną światową, w 1914 roku, Turcja była zasadniczo częścią pozostałości Imperium Osmańskiego. Tutaj widzimy, jak wyglądało Imperium Osmańskie. A tutaj mamy współczesną Turcję. Ale Imperium Osmańskie składało się z współczesnej Turcji, i z większości współczesnego Bliskiego Wschodu. Więc większość arabskiego świata wokół Syrii, Iraku, Libanu, większość obszaru gdzie położony jest współczesny Izrael, część Arabii Saudyjskiej... To było właściwie umierające już Imperium Otomańskie. W najlepszych latach kontrolowało większość muzułmańskiego świata. Kontrolowało Afrykę Północną, jak również ten obszar tutaj, i nawet trochę Persji, a zwłaszcza większość Bałkanów południowo-wschodnią Europę i nawet Grecję, w szczytowych latach Imperium Otomańskiego. Mówię tu o setkach lat wstecz. Więc tuż przed I wojną światową świat nie wygląda tak, że państwa są definiowane przez granice językowe albo etniczne. W dużym stopniu mamy te imperia, które istniały pod koniec XIX wieku. I te imperia nie były tylko w Europie - tak jak Imperium Austro-Węgierskie- albo nie tylko na Bliskim Wschodzie - tak jak Imperium Osmańskie. Tutaj mamy mapę imperiów z mniej więcej tego czasu. I od razu rzuca się w oczy Imperium Brytyjskie, to ten obszar na różowo. Wielka Brytania, a raczej Zjednoczone Królestwo - Wielka Brytania to tylko ta wyspa tutaj. Dorzucamy Irlandię i mamy Zjednoczone Królestwo. Wielka Brytania kontrolowała cały indyjski podkontynent. I pomimo, że Egipt był do pewnego stopnia niezależny, to Wielka Brytania miała tam duże wpływy. Oczywiście miejsca jak Kanada czy Australia i Nowa Zelandia były kontrolowane przez Imperium Brytyjskie. Wielu ludzi nie zdaje sobie sprawy z tego, że znaczna część Afryki również była kontrolowana przez Wielką Brytanię. I czas przed I wojną światową to pewnego rodzaju wyścig imperiów, wyścig zbrojeń pomiędzy głównymi siłami Europy. Szczególnie Wielka Brytania, albo Zjednoczone Królestwo, które miało ogromne imperium. "Imperium, nad którym nigdy nie zachodzi słońce" I nigdy nie zachodziło nad tym imperium, które właśnie tutaj zobaczyliśmy. Cesarstwo Niemieckie również zaczynało napinać mięśnie i zbroić się. I im bardziej Niemcy widzieli, że Brytyjczycy się zbroją tym bardziej oni sami chcieli się zbroić i na odwrót. I mieliśmy ten wyścig zbrojeń. I próbowali oni budować swoje imperia. Więc Niemcy byli obecni w Afryce. Mamy również Francuzów, którzy byli obecni w większości Afryki. I musicie o tym wszystkim pamiętać w kontekście. Część budowania imperium opierało się na ego i na rozszerzaniu wpływów, czyjejś siły. Wiele opierało się na wierzeniach etnicznych dotyczących cywilizacji. Były to próby zracjonalizowania przejmowania kontroli nad ludźmi i ich zasobami. A byliśmy w świecie, gdzie dostęp do zasobów, a zwłaszcza do surowców- szczególnie ropy, mógł zdefiniować, czy potęga była w ogóle potęgą. I myślę, że taraz mamy porządną bazę do zrozumienia stanu rzeczy tuż przed I wojną światową.